Kwestie przedawnienia długu zostały określone w art. 117 i następnych kodeksu cywilnego. W związku z zawarciem tych przepisów we wspomnianym akcie prawnym, instytucja przedawnienia została instytucją prawa cywilnego.

BIG (Biuro Informacji Gospodarczej) podaje, że przedawnienie długu to nic innego jak możliwość uchylenia się przez dłużnika od obowiązku zaspokojenia roszczenia wierzyciela, po upływie określonego w przepisach terminu. Zarzut przedawnienia długu wobec wierzyciela jest skuteczny w momencie jego podniesienia w trakcie toczącego się postępowania cywilnego przeciw dłużnikowi.

Cel wprowadzenia instytucji przedawnienia długu do kodeksu cywilnego

Warto wiedzieć, że celem wprowadzenia instytucji przedawnienia roszczeń do kodeksu cywilnego było skonstruowanie instytucji, dającej dłużnikowi ochronę oraz wyeliminowanie stanu niepewności w przypadku braku podejmowania przez wierzyciela działań windykacyjnych przez bardzo długi okres czasu.  Innymi słowy, ustawodawca zadbał o to, by w przepisach prawa znalazły się wytyczne co do tego, w jakich konkretnie terminach wierzyciel może dochodzić swoich praw wobec dłużnika.

Jak skorzystać z zarzutu przedawnienia?

Zarzut przedawnienia może być zgłoszony na etapie postępowania przedsądowego. Natomiast gdy sprawa została wniesiona do sądu, również na rozprawie w formie ustnej do protokołu, bądź w piśmie procesowym. Należy pamiętać, że mimo zgłoszenia zarzutu przedawnienia na etapie przedsądowym, w okolicznościach złożenia sprawy do sądu, zarzut ten należy powtórzyć. Inaczej nie będzie uznany przez sąd.

W każdym przypadku, jeśli dojdzie do zgłoszenia zrzutu przedawnienia na etapie sądowym, sąd ma obowiązek go uwzględnić i rozpatrzeć. Podniesienie zarzutu przedawnienia jest konieczne. Bowiem sąd z urzędu nie uzna roszczenia za przedawnione, chyba że sprawa dotyczy zadłużenia konsumenta. Zgodnie bowiem z treścią art. 117(2) Kodeksu cywilnego, niemożliwym jest domaganie się zaspokojenia roszczenia, które przysługuje przeciwko konsumentowi, jeśli upłynął bieg terminu przedawnienia. Zatem w tej wyjątkowej sytuacji sąd uwzględni kwestię przedawnienia z urzędu.

Nieuwzględnienie terminu przedawnienia wobec konsumentów

Jak wcześniej wskazano, sąd z urzędu uwzględnia termin przedawnienia roszczenia jeśli powództwo zostało wytoczone przeciwko konsumentowi. Ustawodawca przewidział jednak wyjątki od tej sytuacji chroniąc, w określonych okolicznościach, wierzyciela. Są to sytuacje wyjątkowe. Oparte na dogłębnej analizie sprawy i rozważeniu interesów stron.

Do nieuwzględnienia przedawnienia w tym przypadku dochodzi, jeśli wymagają tego względy słuszności. Sąd rozpatrując taką sprawę, zobowiązany jest przede wszystkim do rozważenia długości terminu przedawnienia, okresu, jaki upłynął od upływu terminu przedawnienia do momentu wystąpienia z roszczeniem oraz okoliczności, które stanowią przyczynę niedochodzenia roszczenia przez wierzyciela w terminie wcześniejszym, w tym sposób zachowania dłużnika, który wpłynął na wydłużenie okresu dochodzenia roszczenia.

Terminy przedawnienia roszczenia

Co do zasady ustawodawca wprowadził ogólne terminy przedawnienia długu wobec wierzycieli. Ogólny termin wynosi sześć lat dla wszystkich roszczeń i trzy lata w przypadku roszczeń o świadczenia okresowe. Trzyletni okres przedawnienia zastrzeżony jest również dla roszczeń, które są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Wskazane terminy są okresami podstawowymi i ulegają modyfikacji, jeśli ustawa tak stanowi. Jednocześnie ustawodawca zastrzeg, że żadna czynność prawna nie może spowodować skrócenia lub przedłużenia okresu przedawnienia roszczenia.

Szczególne terminy przedawnienia

W terminie trzech lat przedawnią się zatem długi bankowe z tytułu rat pożyczek i kredytów. Termin trzech lat liczony jest od dnia wymagalności danej raty kredytu bądź pożyczki. Przedawnienie długu bankowego w tym kształcie spowodowane jest okresowym charakterem zobowiązania.

Odmiennie liczony jest termin przedawnenia długu wobec banku, z tytułu prowadzenia rachunków bankowych, a także rachunków prowadzonych przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo – kredytowe. Warto wiedzieć, że przedawnienie tego długu bankowego wynosi dwa lata. Wliczają się w to m.in. długi wobec banku z tytułu debetu na koncie.

Prawo przewozowe a przedawnienie

Inna modyfikacja terminu przedawnienia wynika z ustawy prawo przewozowe. Zgodnie z art. 77 ust. 1 tej ustawy, roszczenia z tytułu braku ważnego biletu uprawniającego do przejazdu lub dokumentu uprawniającego do ulgi przedawniają się z upływem roku od dnia zapłaty bądź dnia, w którym miała ona nastąpić.

Ustawodawca przewidział również termin przedawnienia dla roszczeń, które zostały stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu, a także innego organu, który jest powołany do rozpoznania spraw danego rodzaju. Ten sam termin przedawnienia przewidziany jest dla roszczeń uznanych przed sądem polubownym oraz stwierdzonych ugodą zawartą przed sądem, przed sądem polubownym i przed mediatorem (a następnie zatwierdzona przez sąd).

Takie roszczenia przedawniają się z upływe sześciu lat. Jeżeli natomiast w ten sposób zostało stwierdzone roszczenie obejmujące świadczenie okresowe należne w przyszłości, przedawnia się ono na zasadach ogólnych, tj. z upływem lat trzech. W związku z powyższym, dysponując jednym ze wskazanych dokumentów, należy wszcząć postępowanie egzekucyjne w terminie tak, by nie doszło do egzekwowania przedawnonego długu u komornika.

Skutki przedawnienia długu

Skutki przedawnienia długu są takie, że w chwili podniesienia tego zarzutu roszczenie, co do zasady, nie wygasa. Zamienia się w zobowiązanie naturalne. Konwersja ta prowadzi do sytuacji, w której dłużnik dobrowolnie może spełnić roszczenie. Jednak jest to wyłącznie przejaw jego woli. Nie ma bowiem możliwości, by przedawnione roszczenie mogło być egzekwowane na drodze przymusu państwowego.

Zatem najważniejszym skutkiem przedawnienia długu jest okoliczność, że w razie podniesienia zarzutu przedawnienia na etapie postępowania sądowego, powództwo powinno zostać oddalone. Tym samym nie powinno dojść do sytuacji, w której dług byłby egzekwowany u komornika. Jeśli natomiast dłużnik zaspokoi roszczenie w sposób dobrowolny, np. pozostając w nieświadomości upływu terminu przedawnienia, to nie przysługuje mu uprawnienie do żądania zwrotu świadczenia, które spełnił.

Zrzeczenie się zarzutu przedawnienia

Ustawodawca przewidział możliwość, zgodnie z którą dłużnik może zrzec się zarzutu przedawnienia. Przy czym instytucja zrzeczenia moze zostać zastosowana dopiero po upływie terminu przedawnienia. Wcześniejsze zrzeczenie się w jakiejkolwiek formie jest nieważne.

Od kiedy zaczyna się bieg terminu przedawnienia roszczeń?

Kobieta sprawdzająca BIK
Źródło: Pexels.com

Bieg terminu przedawnienia roszczeń na zasadach ogólnych rozpoczyna się w dniu, w którym dane roszczenie stało się wymagalne. Końcowy termin spełnienia świadczenia powinien wynikać z umowy. Jeśli nie został onaczony, to świadczenie powinno zostać spełnione na wyraźne wezwanie. W przypadku gdy sprawa dotyczy roszczeń uzależnionych od podjęcia określonej czynności przez wierzyciela, to wymagalność roszczenia przypadłaby w chwili, w której podjął on czynność w najwcześniejszym możliwym terminie. Zaś w okolicznościach przedawnienia roszczenia związanego z zaniechaniem, termin liczony jest od dnia niezastosowania się dłużnika do treści zobowiązania.

Usunięcie z rejestrów BIK

BIK (Biuro Informacji Kredytowej) prowadzi rejestr dłużników. Samo przedawnienie roszczenia nie stanowi ochrony dłużnika przed wpisem do tej bazy.

Dane wprowadzone do BIK widoczne są wyłącznie przez podmiot, którego dotyczą, bowiem stanowią tajemnicę bankową. Zatem dostęp do bazy mają wyłącznie instytucje z nią współpracujące oraz sądy i prokuratura. Pozostałe podmioty mogą uzyskać dostęp do danych BIK wyłącnie za zgodą podmiotu, którego dane te dotyczą.

Dane z BIK mogą być usunięte wyłącznie w przypadku wycofania zgody właściciela danych po zakończeniu spłaty zobowiązania. Przy czym usunięciu ulegają wyłącznie informacje potwierdzające rzetelność płatnika, w przypadku wprowadzenia błędnych danych oraz gdy minęło 5 lat od dnia ujawnienia negatywnych informacji kredytowych, a zobowiązanie zostało zaspokojone bądź umorzone sądownie. Zatem praktyka pokazuje, że co do zasady nie ma możliwości złożenia wniosku o zmianę danych w BIK.

Jedyną możliwością w tej sytuacji, jeśli doszło do przedawnienia roszczenia, jest zwrócenie się do wierzyciela z wnioskiem o dokonanie aktualizacji danych poprzez umieszczenie informacji w zakresie przedawnienia zobowiązania.

Usunięcie z rejestrów BIG

W przeciwieństwie do danych BIK, informacje zamieszczone w BIG są dostępne dla każdego podmiotu, który dokonuje weryfikacji wiarygodności finansowej określonego podmiotu.

Kwota minimalna zadłużenia aktywująca możliwość wpisu do danych BIG wynosi 200 zł brutto dla osób fizycznych i 500 zł brutto dla firm, przy czym zaległość musi być nie krótsza niż 30 dni liczone od dnia wysłania wezwania do zapłaty. Usunięcie wpisu w BIG dopuszcza zaistnienie dwóch sytuacji. Pierwsza to zwarcie ugody z wierzycielem, a druga to spłata zadłużenia. W związku z tym, w przypadku przedawnienia zobowiązania, co do zasady nie ma możliwości usunięcia informacji zamieszczonej w BIG.

1 thought on “Kiedy następuje przedawnienie długu?

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

You may use these HTML tags and attributes:

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Strona korzysta z plików cookies, aby korzystać z naszego portalu zaakceptuj - politykę prywatności.

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close