Nie ma osoby, która nie miała kontaktu z uszkodzonymi banknotami lub monetami. Banknoty zniszczone w wyniku zużycia lub uszkodzenia to wbrew pozorom duży problem. Zniszczone pieniądze, szczególnie dużej wartości, można oczywiście próbować puścić dalej w obieg. Jednak nie zawsze jest to łatwe.

Zgodnie z przepisami prawa, żaden sprzedawca w sklepie nie jest zobligowany ani do przyjmowania takich banknotów lub monet, ani tym bardziej do wymiany zużytych, lub zniszczonych na nowe. Wiele osób próbuje obejść ten przepis, nie prosząc w sklepie o wymianę banknotów uszkodzonych w wyniku zużycia lub uszkodzenia, tylko kupuje cokolwiek i próbuje takimi banknotami lub monetami płacić. Takie zakupy jednak mogą się nie udać.

Zniszczone banknoty. Wymiana w sklepie może się nie udać

Nie ma oczywiście żadnych zasad i trybu wymiany takich uszkodzonych pieniędzy w punkcie handlowym. Nawet próba zapłacenia takimi banknotami za zobowiązania wynikające z umowy, choćby umowy pożyczki, może się po prostu nie udać. Na pewno nikt w punkcie handlowym czy biurze nie przyjmie banknotów, na których nie da się odczytać znaków pieniężnych. Posiadanie umowy, na podstawie której trzeba drugiej stronie coś zapłacić, nie ma tu jednak żadnego znaczenia. Bez względu bowiem czy to jest sprzedawczyni w sklepie, czy kasjerka w biurze, przyjmując zniszczone pieniądze, to ona będzie zmuszona do wymiany zużytych, czy też zniszczonych banknotów.

Alternatywne rozwiązanie w sklepie

Skoro w sklepie nie możemy dokonać wymiany zużytych pieniędzy, jak sobie poradzić? Przecież w zaistniałej sytuacji ciężko nam będzie nagle zostawić wszystkie zakupy i szukać rozwiązania na uszkodzony pieniądz. Mogliśmy nawet nie zauważyć, że taki banknot znajduje się w naszym portfelu i otrzymamy odmowę przejęcia od nas gotówki. W takim wypadku pamiętajmy nad tym, by mieć przy sobie alternatywę w postaci jakichkolwiek środków na koncie bankowym. W dobie pandemii bezgotówkowa forma płatności jest wprost zalecana, ale jak dobrze wiemy, drobne też się jednak przydają.

Sytuacja odwrotna — to my otrzymujemy uszkodzony banknot od sprzedawcy

Stworzyliśmy scenariusz, w którym to sprzedawca może odmówić nam przyjęcia uszkodzonego banknotu. Jak sytuacja może się potoczyć w momencie, kiedy to my, otrzymując w sklepie naszą resztę z zakupów, zauważymy, że pieniądze są w złym stanie? Dokładnie to samo, co w poprzednio wspomnianej sytuacji — odmówić ich przyjęcia. Uszkodzone banknoty i monety nie są oficjalnie środkiem płatniczym, więc zgodnie z prawem my jako kupujący możemy domagać się otrzymania prawidłowego obiegu pieniędzy. 

Gdzie powinniśmy skierować się w sytuacji zużycia bądź uszkodzenia banknotu?

Pierwsze miejsce, do którego powinniśmy się niezwłocznie udać celem wymiany uszkodzonych pieniędzy, jest Narodowy Bank Polski. W końcu bank centralny każdego państwa odpowiedzialny jest za prawidłowy obrót gotówkowy na terenie, który administruje. Musimy natomiast pamiętać o najważniejszej rzeczy — nominał banknotu musi być czytelny. Poza tym 45% banknotu powinno być nienaruszone.

Trzeba natomiast nastawić się na pewne zasady i tryby obowiązujące przy wymianie gotówkowej w banku. Nie ma żadnego problemu w momencie, kiedy przerwaliśmy naszą gotówkę, poplamiliśmy bądź lekko zdarliśmy (ale zachowane jest 75% powierzchni). Problem pojawia się w momencie, kiedy właśnie nasze pieniądze są uszkodzone w przedziale od 45% do 75%. Zgodnie z umową bankową, w takich sytuacjach wymiana będzie możliwa, lecz otrzymamy wyłącznie połowę wartości nominalnej całości, którą chcieliśmy wymienić. Dlatego też warto uważać, jeśli jakimś cudem uszkodziliśmy cały brykiet banknotów.

Co zrobić z „drobnymi”? Czy bilon podlega wymianie?

Wspominaliśmy wcześniej głównie o banknotach papierowych, które przez swoją strukturę dużo łatwiej jest uszkodzić. Jak natomiast sytuacja ma się w przypadku, kiedy w naszym portfelu są uszkodzone bilony? Czy ktokolwiek zwraca na to uwagę? Odpowiedź brzmi: „owszem”. Kiedy natomiast mamy możliwość wymiany takiego pieniążka? Monety, wraz z ich elementami (czyli rdzeniem i pierścieniem) możliwe są do wymiany wyłącznie w momencie, kiedy uległy one uszkodzeniu mechanicznemu. Czym dokładnie jest uszkodzenie mechaniczne? Chodzi o wszelkie wytarcia monety, jej skorodowanie, a nawet zamazanie różnymi rysunkami czy napisami.

Ewentualne trudności z wymianą w banku

Nikt nie mówił, że tryb wymiany w banku zawsze będzie łatwy i przyjemny. Może na nas czekać nieprzyjemny „prezent” w postaci podejrzeń o brak autentyczności banknotu. Wszystko zależy od tego, jak bardzo jest on zniszczony. W takiej sytuacji konieczna jest weryfikacja autentyczności w Centrali Narodowego Banku Polskiego. W tym momencie tracimy nasze banknoty i czekamy na decyzję zwrotną. Jeśli Narodowy Bank Polski odrzuci wniosek o wymianę, uważając, że banknot nie jest autentyczny, otrzymamy ponownie nasz uszkodzony pieniądz. Możemy mieć wówczas nawet styczność z policją, celem złożenia wyjaśnień.

Czy muszę udać się do banku celem wymiany zniszczonego banknotu?

Wyżej wspomnieliśmy o tym, że Narodowy Bank Polski jest głównym źródłem obiegu walutowego i to tam możemy skierować się celem wymiany naszej gotówki. Pytanie tylko, czy naprawdę konieczne jest udanie się do oddziału. W dobie koronawirusa nie każdy z nas czuje się pewnie, udając się do różnych urzędów. Czy jest na to rozwiązanie? Owszem! 1 października 2020 roku Narodowy Bank Polski wprowadził możliwość przesyłania wniosku i zużytych banknotów pocztą bądź kurierem. Przesyłkę taką kierujemy pod adres:

Departament Emisyjno-Skarbcowy, NBP
ul. Świętokrzyska 11/21
00-919 Warszawa
z dopiskiem: DES — wymiana

Narodowy Bank Polski również prosi o to, by znaki pieniężne podlegające wymianie były spakowane w dodatkową kopertę. Co mamy zrobić w momencie, kiedy przesłaliśmy nasz brykiet uszkodzonych banknotów? Czekamy. Zwrot wartości zostanie przekazany na rachunek bankowy podany we wniosku.

Prezent w postaci uszkodzonej obcej waluty

Zdarza się, że otrzymujemy czasami pieniądze w obcej walucie. Często jest to prezent od rodziny mieszkającej w innym kraju. Co w momencie, kiedy dziwnym przypadkiem zdarzyło nam się uszkodzić nasz banknot?

Tutaj już Narodowy Bank Polski może nie pomóc, gdyż wspiera on głównie walutę, którą sam wyemitował w obieg. Idąc takim tokiem myślenia, najsensowniejszym rozwiązaniem byłoby skierowanie się do banku centralnego kraju, w którym dana waluta została wydana. Niekoniecznie natomiast planujemy wyjazdy zagraniczne w najbliższej przyszłości, a pieniądze potrzebne są na już. Ułatwieniem dużym jest sytuacja, w której otrzymujemy euro. Wtedy musimy udać się do jakiegokolwiek kraju, który taką walutą się posługuje, a tu już mamy w okolicach większe możliwości (np. wyjazd do Niemiec czy Słowacji na weekend nie jest aż takim utrudnieniem).

Kilka zasad dotyczących wymiany euro

Zniszczone banknoty i ich naprawa
Źródło: Pixabay.com

Chwilę temu wspomnieliśmy o tym, że wymiana euro możliwa jest na terytorium krajów, które posługują się tą walutą — jak, chociażby, Niemcy czy Słowacja. Jeśli już zdecydujemy się na wycieczkę, powinniśmy zwrócić uwagę na kilka istotnych kwestii dotyczących wymiany znaków pieniężnych.

Zasady te nieco różnią się od tych, które obowiązują w naszym Narodowym Banku Polskim. Wymienić możemy banknot, który jest zachowany w 50% i jest to jedyna bardzo zbliżona zasada do tych obowiązujących w Polsce. W razie istnienia wątpliwości w oryginalność danego banknotu, zobowiązani jesteśmy udowodnić autentyczność naszych znaków pieniężnych i przedstawić okoliczności ich uszkodzenia. Jak wspomnieliśmy wcześniej, w Polsce weryfikacja taka następuje bezpośrednio w centrali Banku Polskiego.

W przypadku euro wymieniane są banknoty tylko takie, które zostały uszkodzone przypadkowo bądź celowo (lecz w dobrej wierze). Spokojnie, przeważnie banknoty, które posiadają na sobie dopiski, nie są uważane za uszkodzenia celowe. Często natomiast przy uznaniu celowości zniszczenia banknotu, bank ma prawo odmówić wymiany gotówki i nie zwraca przekazanej do banku kwoty, w obawie przed próbą wymiany banknotów w innym kraju członkowskim, w którym również obowiązuje euro jako stała forma płatności.

Kantor wspiera przy zużyciu lub uszkodzeniu obcej waluty

W sytuacji, w której nawet wyjazdy do sąsiadujących z nami krajów nie wchodzą w grę, warto zastanowić się nad podjęciem nieco bolesnych dla naszego portfela ruchów — udanie się do kantoru. Dlaczego jest to bolesne dla naszego portfela?

Kantor nie ma obowiązku wymienienia nam banknotów, które są uszkodzone, aczkolwiek może iść nam na rękę, jeśli wyczuje w tym interes.

Co to znaczy? W momencie, w którym osoba pracująca w kantorze zdecyduje się na wymianę waluty, musimy liczyć się z tym, że zostanie nam odtrącona prowizja za operację. Jaka wysokość jest takiej prowizji? Wszystko zależy od tego, jak mocno banknot został uszkodzony.

Co powinniśmy teraz zrobić?

Skoro już podzieliliśmy się ze sobą garścią ważnych informacji dotyczących wymiany banknotów, liczymy, że jesteście spokojniejsi o Wasze pieniądze. Pamiętajcie, że wszelkie wątpliwe banknoty powinny być przez Was odrzucane. Niezależnie od tego, kto próbuje je Wam przekazać. Z wszelkimi zużyciami lub uszkodzeniami wciąż najpewniej udać się do Narodowego Banku Polskiego i tam ewentualnie otrzymać wskazówki, jak poradzić sobie w zaistniałej sytuacji. Liczymy natomiast, że Wasze znaki pieniężne będą „całe i zdrowe”, bez jakichkolwiek zaplamień czy zdarć.

1 thought on “Co zrobić z uszkodzonym banknotem i jak wygląda wymiana zniszczonego banknotu?

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

You may use these HTML tags and attributes:

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Strona korzysta z plików cookies, aby korzystać z naszego portalu zaakceptuj - politykę prywatności.

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close